4 Bundan başka, masallara, bitmez tükenmez soyağaçlarına önem vermelerini önleyesin. Bunlar iman aracılığıyla etkinliğini gösteren tanrısal düzeni oluşturmaz. Tersine, tartışmalara yol açar.
1,4 bitmez tükenmez soyağaçlarına: EA’in atalarının ve yiğitlerinin tarihi hakkında çeşitli kurgular, birçok Yahudi yazısında bulunur.
5 Verdiğimiz buyruğun sonucu nedir? Temiz yürekten, vicdan doğruluğundan, ikiyüzlülüğü bırakmış imandan kaynaklanan sevgi.
6 Bazı kişiler bunlardan saparak boş laflara kapıldılar.
7 Kutsal Yasa konusunda öğretmen olmayı arzulamalarına karşın, ne söyledikleri sözlerden haberleri var, ne de ileri sürdükleri savlardan.
Kutsal Yasa’nın Gerçek Amacı
8 Kutsal Yasa'nın iyi olduğunu biliyoruz; yeter ki, kişi onu yasaya uygun bir biçimde kullansın.
1,8 Kutsal Yasa’nın: Musa’nın Yasası.
1,8 yasaya uygun bir biçimde: harfiyen “Yasa’nın iyi olduğunun biliyoruz, yasa gibi kullanıldığı takdirde”. Yani, Yasa’dan verebileceğinden fazlasını beklemeden onu kullanmak.
9 Yasanın doğru bireye değil, yasasızlara ve başkaldıranlara yönelik olduğunu kesin-likle biliyoruz: Tanrısaymazlara ve günahlılara, kutsallığa önem vermeyenlere, ruhsallığa saygısı olmayanlara, anne babanın canına kıyanlara, adam öldürenlere,
1,9 Burada Yasa’nın iyiliği, günahların farkına varılmasını sağlaması, Rom 7,7+.12-14, ya da Mesih’in gelişini hazırlatması değildir, Gal 3,24-25, günahkârları uyarmasıdır.
12 Beni bu hizmette güçlendiren Rabbimiz Mesih İsa'ya şükrederim. Çünkü beni güvenilir sayarak bu hizmete atadı.
13 Daha önce O'na sövmeme, saldırıda bulunmama, O'nu hor görmeme karşın bugün merhamet edilmiş biriyim. Çünkü her ne yaptımsa, imansızlıktan ve bilgisizlikten yaptım.
15 Bu güvenilir sözdür ve her bakımdan kabul edilmeye layıktır: Mesih İsa dünyaya günahlıları kurtarmaya geldi. Bu günahlıların başı da benim.
1,15 güvenilir sözdür: “bu söz güvenilirdir”, bknz. 1Ti 3,1;1Ti 4,9;2Ti 2,11;Tit 3,8. İfade Pavlus’un bu mektuplarında sıkça geçer, okuyucuların dikkatini çekmek için kullanılır.
16 İşte bu nedenledir ki Mesih İsa bana merhamet etti. Öyle ki, sonsuz yaşama kavuşmak için O'na daha sonra iman edecek olanlara, ilkin beni tüm sabrının örneği olarak göstersin.
18 Oğlum Timoteos, sana ilişkin daha önce gelen peygamberlikler uyarınca bu buyruğu sana veriyorum. Öyle ki, bunların yardımıyla etkin savaşı sürdürebilesin,
1,18 sana ilişkin daha önce gelen peygamberlikler uyarınca: 1Ti 4,14’ de gibi Timoteos’a, havarisel göreve adanmasında “peygamberlerin” müdahalesini hatırlatır, bknz. Haİş 13,1-3;Haİş 11,27+.
2 Bunlar kralları ve tüm başta bulunanları da içersin. Böylece tanrısayarlığa ve saygınlığa yaraşır sakin ve huzurlu bir yaşam sürelim.
2,2 bunlar kralları ve tüm başta bulunanları da içersin: Pavlus’un bu “sadık” zihniyeti hakkında bknz. Rom 13,1-7. Ayetin sonu, belki Pavlus’un gelecek kaygılarını yansıtır.
3 Kurtarıcımız Tanrı'nın önünde erdemli davranış, beğenilir tutum budur.
4 O tüm insanların kurtulmasını ve gerçeği bilme aşamasına gelmesini ister.
2,4 O tüm insanların kurtulmasını … ister: Bu açıklamanın önemi büyüktür, Romalı’lara Mektup’unun bazı ayetlerinin doğru yorumlanmasına yardım eder, bknz. Rom 9,18.21 vs. Açıklama a. 5’de, Tanrı’nın özelliğine, bknz. Mar 12,29+;Rom 3,29-30;Ef 4,6, ve hem Tanrı Oğlu hem insan olan Mesih İsa’nın özel durumuna, bknz. İbr 2,17;İbr 8,6+, atıfta bulunarak gerekçelendirilir. Herkese sunulan bu kurtuluşu ilan etme görevi Pavlus’a Rab tarafından verildi, a. 7, bknz. Rom 1,1+,Haİş 9,15+.
5 Çünkü tek Tanrı vardır; Tanrıy'la insanlar arasında da tek arabulucu: İnsan olan Mesih İsa.
2,5 İsa insan olma özelliğiyle “arabulucudur”, bu özelliği sayesinde herkesin kurtarıcısıdır, a. 4, ölümü sayesinde fidye (“kurtulmalık”) olarak, a. 6, bknz. İbr 2,14-17+.
6 O kendini herkes için kurtulmalık olarak verdi, bu tanıklık özel bir zamanda geldi.
2,6 bknz. 1Ti 6,13. Mesih tüm insanlar için ölmeyi kabul ederek tüm insanları kurtarmaya yönelik tanrısal kurtuluş planını açıklamış oldu. Hayatıyla Tanrı’nın şahidiydi, özellikle de ölümü sayesinde (Yunanca “martis” kelimesi hem “şahit; tanık” hem de “iman şehidi” anlamına gelir), bknz. Yuh 3,11+;Va 1,5;Va 3,14.
15 Ne var ki, dünyaya çocuk getirmekle kurtulacaktır; ağırbaşlılıkla imanı, sevgiyi ve kutsallığı sürdürürse.
2,15 Kadının ilk “vokasyonu” (“çağrısı”) çocuklara hayat verip onları eğitmektir. Evliliği kınayan yalancı öğretilere iğneleyici gönderme olabilir, 1Ti 4,3.
13 Çünkü iyi hizmet edenler kendilerine saygınlık sağlar ve Mesih İsa'ya imanda büyük cesaret kazanırlar.
Kilise ve İmanın Gizemi
14 Bunları sana yakında yanına gelmeyi umarak yazıyorum.
15 Ama gecikirsem, Tanrı Evi'nde nasıl davranılması gerektiğini bu yazı sana açık-lıyor. Tanrı Evi diri Tanrı'nın kilisesi, gerçeğin direği ve desteğidir.
16 Tartışmasız, tanrısayarlığımızın gizi büyüktür: O, bedende göründü, Ruh'ta doğrulandı, Meleklere göründü, Uluslar arasında adı yayıldı, Dünyada O'na iman edildi, O yücelikle yukarı alındı.
2 Bu öğretiler yalan söyleyen, özü sözü bir olmayan, vicdanları kızgın demirle dağlanmış kişilerden kaynaklanacak.
4,2 dağlanmış: Kaçmış bir kölenin derisindeki dağlama izi gibi.
3 Bunlar evliliği önleyen, belirli yiyeceklerden uzak durmayı buyuranlardır. Tanrı bu yiyecekleri inanlılar ve gerçeği bilenler şükrederek kabul etsinler diye yarattı.
4,3 Evliliği kınamak “Gnostik akımların” bir özelliği olacak, yemek hakkındaki buyruklar ise daha çok Yahudiler’de görülürdü, bknz. Kol 2,16-23.
5 Çünkü Tanrı'nın sözüyle ve duayla kutsal kılınmıştır.
6 Bu konuları kardeşlere anlatırsan, Mesih İsa'nın verdiği görevi yapmaya layık biri, iman sözlerinden ve izlediğin doğru öğretiden beslenen biri olursun.
7 Öte yandan, ruhsallıktan uzak saçma sapan masallardan yüz çevir. Kendini Tanrı yolunda eğit.
4,7 Tanrı yolunda yürümenin yararı: “Tanrısayarlığı”, “Tanrı yolunda yürümenin yararı” gibi şekillerde tercüme edilen Yunanca “eusebeia” kavramı Pavlus’un “Pastoral mektuplarında” on kez geçer, 1Ti 2,2;1Ti 3,16;1Ti 4,7.8;1Ti 6,3.5.6.11;2Ti 3,5;Tit 1,1, bknz. 1Ti 5,4;2Ti 3,12;Tit 2,12. Hristiyanların dini zihniyetini özetler. Bu zihniyet, Mesih’teki ortak yaşamının merkezi olan imanla bağlantılıdır.
14 Sana peygamberlik bildirisiyle, İhtiyarlar Kurulu'nun ellerini koyarak verdiği o ruhsal armağanı ihmal etme!
4,14 el koyarak: Bir lütfun ya da bir “karizmanın” verilişinin (aktarılmasının) riti olan “el koyma riti”, İbr 6,2, değişik şekillerde ve anlamlardadır: ya sade bir takdistir, Mat 9,15, ya da hastaları iyileştirecek bir araçtır, Mat 9,18p;Mar 6,5;Mar 7,32;Mar 8,23-25;Mar 16,18;Luk 4,40;Luk 13,13;Haİş 9,12.17;Haİş 28,8, ya da vaftizlilere Kutsal Ruh’un bolluğunu aktarır, Haİş 1,5+, ya da insanı, özel bir hizmet yerine getirebilmesi için kutsayan rittir, Haİş 6,6;Haİş 13,3. Buradaki a. 14 ve 1Ti 5,22+;2Ti 1,6 bu son anlamındadırlar. a. 14’de göndermede bulunan günden beri Timoteos içerisinde, onu hizmete kutsayan ve kalıcı olan tanrısal bir “karizma” barındırır. Peygamberlik bildirisi hakkında bknz. 1Ti 1,18.
2 yaşlı kadınlara annen gibi, genç kadınlara tam bir ruhsal paklıkla kız kardeşin gibi davran.
Dullar
3 Gerçek anlamda kimsesiz dullara dula yaraşır saygıyı göster.
5,3 Burada üç tip “dul” ayırt edilebilir: ailesi olduğundan kilisenin desteğine ihtiyaç olmayan dullar, a. 4, “gerçek anlamda”, yani kimsesiz dullar, ki kilise onlara yardım etmeli, a. 3.5.16, üçüncü grup olarak da yardım alsın ya da almasın, kilise tarafından, belli şartlara uyduklarında “resmi” görevlere çağrılan dullar, a. 9-15.
4 Ama dul bir kadının çocukları ya da torunları varsa, bunlar önce kendi ev halkına Tanrı yoluna yaraşır bir tutumla davranmayı ve büyüklerine borçlu oldukları karşılığı vermeyi öğrensinler. Çünkü Tanrı'nın önünde beğenilir tutum budur.
5 Gerçek anlamda dul olan kimsesiz bir kadın umudunu Tanrı'ya bağlamıştır, gece gündüz dileklerde bulunur, sürekli dua eder.
7 Suçlanacak duruma düşmemeleri için bunları öğütle.
8 Akrabalarını, özellikle de ev halkını düşünmeyen kişi imanı yadsımış olur. Bir iman-sızdan beterdir o.
9 Adı deftere geçirilecek dul kadının tek bir erkekle evlenmiş ve altmış yaşını aşmış olması gerekir.
10 İyi işler yaptığına başkaları da tanıklık etmeli: Çocuk yetiştirmiş mi, konukseverlik etmiş mi, kutsalların ayaklarını yıkamış mı, acı çekenlerin derdini hafifletmiş mi, kısacası iyilik etmek için elinden gelen her şeyi yapmış mı?
11 Genç dulların adını deftere geçirme. Çünkü doğal istekleri Mesih'e bağlılıklarına baskın çıkınca evlenmek isterler.
12 Böylelikle önceki bağlılığı boşa çıkardıklarından, yargılanmaya düşerler.
13 Öte yandan kendilerini aylaklığa da alıştırır, ev ev dolaşırlar. Yalnız aylak değil, boşboğaz olurlar; herkesin işine burnunu sokar, kendilerine düşmeyen sözler söylerler.
14 Bundan ötürü, genç dulların evlenip çocuk yetiştirmelerini, evlerini yönetmelerini öneririm. İman etmeyenlerin kötülemelerine olanak tanımamalarını öğütlerim.
5,14 genç dulların evlenip: Pavlus, karşıt tecrübeler yaptığından, 1Ko 7,8.40’ da gözler önüne serdiği ideali genç dullara önermekten kaçınır.
5,14 iman etmeyenlerin kötülemelerine: harfiyen “karşıtların kötülemelerine”. Ya Hristiyanlara karşı düşmanca davranan bir insanın, ya da, daha muhtemelen, şeytanın kötülemeleri.
15 Çünkü bazı dullar şeytanın ardından gittiler bile.
16 İmanlı birinin dul kalmış yakınları varsa, onlara yardım elini uzatsın. Kiliseye yük olunmasın. Öyle ki, kilise gerçek anlamda dul olanlara yardım edebilsin.
18 Çünkü Kutsal Yazı şöyle diyor: "Harman döven öküzün ağzını bağlamayacaksın!" Bunun yanı sıra da şunu buyuruyor: "İşçi ücretini hak eder."
5,18 ücretini: Bazı metinlerde “besinini”, bknz. Mat 10,10. Yasa’nın Tekrarı Kitabı’ndan alınan bir atıf İsa’nın bir sözüyle birleştirildi. İsa’nın bu sözü günümüzde sırf Luka incilinde geçer, Luk 10,7. Ancak bu, Pavlus döneminde Luka incilinin “Kutsal Yazı” diye kabul edilmiş olduğunu gerektirmez, bknz. 2Ti 3,15+.
1 Boyunduruk altındaki köleler efendilerini tam saygıya yaraşır saysınlar, öyle ki, Tanrı'nın adı ve Mesih'in öğretisi kötülenmesin.
2 Efendisi inanlıysa, köle kardeşiz diye onu önemsemezlik etmesin. Tersine, daha iyi hizmet sunsun. Çünkü olumlu hizmetten yararlananlar inanlıdır ve sevilen kişilerdir.
4 gururludur ve hiçbir şey anlamıyor demektir! Tutulduğu hastalık kendini tartışmalarla, sözcükler üzerindeki çatışmalarla belli eder. Bunların getirdiği sonuç çekememezlik, kavgacılık, iftiralar, sağlıksız kuşkular,
6,4 tartışmalar: Harfiyen “araştırmalar”. EA’te Yahve’ye iman edenlerin zihniyetini özetleyen “Tanrı’yı ara(ştır)mak” ifadesinin, Yas 4,29;Mez 27,8+;Yer 29,13-14, (ki YA’te de geçerli kalır, Mat 6,33;Mat 7,7-8;Haİş 17,27), karşısına kurnaz, son bulmayan ve gereksiz “araştırmalar” konulur. Bu, “sağlıklı öğretiye” zarar veren bir “hastalıktır”, a. 3; 1Ti 1,10+, iman gizeminin ötesine gitme talebinde bulunan sapık bir meraktan doğar, bknz. 2Yuh 1,9.
8 Ama yiyeceğimiz, giyeceğimiz varsa, bunlarla yetinelim.
9 Zengin olmaya özenenler ise denenmeye düşer, bir sürü akılsız, yararsız tutkunun tuzağına yakalanırlar. Bunlar insanları yıkıma ve mahva götürür.
10 Çünkü tüm kötülüklerin kökü para sevgisidir. Kimileri zenginliğe imrenip imandan saptılar ve pek çok üzüntüyle kendilerini içler acısı bir duruma düşürdüler.
6,10 tüm kötülüklerin kökü para sevgisidir: Çağın edebiyatında yaygın bir deyim.
13 Pontios Pilatus karşısında sağlam tanıklıkta bulunan Mesih İsa'nın ve her varlığa yaşam veren Tanrı'nın önünde sana buyuruyorum:
6,13 sağlam tanıklıkta: Mesihsel krallığının ve gerçeği vahiyleme rolü hakkındaki tanıklık, Yuh 18,36-37. “Pontius Pilatus” isminin adlandırılması bu tanıklığın “resmi” olma özelliğini pekiştirir. Bu tanıklık, Hristiyan’ın, vaftizinde veya karşıtları önündeki iman ikrarının idealidir.
14 Sana bildirileni Rabbimiz İsa Mesih görkemle belirene dek lekesiz, kusursuz olarak saklayasın.
6,14 görkemle belirene: Yunanca “epifaneia” (“belirme; görünme”) kavramı Pavlus’un Pastoral Mektuplarında “parusya” (“geliş”), 1Ko 15,23+, ve “apokalipsis” (“vahiy; esinleme”), 1Ko 1,7+, kavramları yerine kullanılır, ve Mesih’in, ya eskatolojik zaferinde, 2Ti 4,1.8;Tit 2,13;İbr 9,28, ya da şimdiden kurtuluş eserinde, 2Ti 1,10, bknz. Tit 2,11;Tit 3,4, belirmesini ifade eder.
15 Tanrı özel bir zamanda İsa'yı ortaya çıkaracaktır. O kutsanandır, her güce sahip tek egemen, kralların Kralı, rablerin Rabbi'dir.
16 Ölümsüzlük yalnız O'na özgüdür. Kimsenin yaklaşamadığı ışıkta oturur. O'nu ne gören olmuştur, ne de kimse görebilir. Onur ve güç sonsuzlara dek O'nundur. Amin.
17 Şimdiki çağda zengin olanlara şöyle buyruk ver: Gururlanmasınlar, güvenilmez zenginliklere umut bağlamasınlar. Gönenç bulmamız için her şeyi bize bol bol sağlayan Tanrı'ya umut bağlasınlar.
20 Ey Timoteos! Sana güvenilerek verileni koru. Ruhsallıktan uzak boş konuşmalara ve sözüm ona bilginin karşı koyusuna kulak asma.
6,20 sana güvenilerek verileni: Bu verilenin içeriği iman, 1Ti 4,6;2Ti 1,13;Tit 1,9, ya da aktarılması gereken iman geleneğidir, 2Se 2,15+;2Se 3,6. Kullanılan Yunanca “paratheke” kavramı (“emanet bırakılan”) hukuk uyrukludur ve alıcıya, ona emanet edilen malı muhafaza edip sonrasında onu aktarma ya da teslim etme sorumluluğu verirdi, bknz. “sahip olduğunuzu sıkı tutun”, Va 2,25;Va 3,11.