1

Başlangıç
1 İnsanlar tarafından ya da insan aracılığıyla değil, İsa Mesih ve O'nu ölüler arasından dirilten Baba Tanrı tarafından haberci atanan Pavlus'tan
1,1-5 Giriş diğer mektuplara göre daha sert ve katıdır, Galatyalılar’a övgü içermiyor. Pavlus mektubunun ana konularına göndermede bulunur, a. 1 ve 4: Haberci olarak misyonunun savunması, 1-2, Hristiyan özgürlüğün temeli olan Mesih İsa’ya iman sayesinde kurtuluş müjdesi, 3-5.
Rom 1,1+ Gal 1,11d Rom 1,4+
2 ve benimle birlikte bulunan tüm kardeşlerden Galatya'daki kiliselere selamlar.
3 Babamız Tanrı'dan ve Rab İsa Mesih'ten sizlere kayra ve esenlik olsun.
4 Bizi şimdiki kötü çağdan kurtarmak için, Tanrımız'ın ve Babamızın istemi uyarınca, Mesih günahlarımıza karşılık kendisini sundu.
1,4 “Şimdiki kötü çağ” geleceğin Mesihsel dünyanın aksine şu anki dünyadır. “Bu çağın tanrısı” olan, 2Ko 4,4, bknz. Ef 2,2;Yuh 12,31+, şeytanın egemenliği, Haİş 26,18, ile günah ve Yasa’nın egemenliğiyle, Gal 3,19, özdeştir. Fakat Mesih bizleri bu dünyadayken bile, ölümü ve dirilişiyle, bu egemenliklerin etkisinden çıkarıp kendisinin ve Tanrı’nın hükümranlığına girmemizi sağlar, Rom 14,17;Kol 1,13;Ef 5,5. Tam kurtuluş olan bedensel dirilişin ise Parusya’da gerçekleşeceğini beklemekteyiz, Rom 5-8.
Kol 1,13-14 1Yuh 5,19
5 Tanrı'ya sonsuzlara dek yücelik olsun. Amin.
Rom 16,27+
Uyarı
6 Sizleri Mesih'in kayrası aracılığıyla çağıranı böyle kısa bir zamanda bırakıp bambaşka bir habere kapılmanıza şaşıyorum.
1,6-10 Pavlus’un mektuplarının giriş kısımlarında görülen şükranın yerine bir uyarı geçer, Rom 1,1+.
1,6 haber: Harfiyen “Evangelium” (“Sevindirici Haber”). Bütün haberciler tarafından ilan edilen, 1Ko 15,11, tek bir Evangelium vardır, a. 6-8, 2Ko 11,4. Tanrı Pavlus’u bu Evangelium’a hizmet etmeye çağırdı, Rom 1,1;1Ko 1,17, bknz. Gal 1,15-16. İncillerde, Mar 1,1+, ve Haİş’te olduğu gibi, Haİş 5,42+, canlı ilan edilen ve duyulan, sevinçli bir müjdedir. Evangelium’un içeriği ise Oğul Mesih İsa’nın vahiyidir, Rom 1,1-4: Haça gerilişinden sonra, 1Ko 2,2, ölülerden dirildi, 1Ko 15,1-5;2Ti 1,10, ve tüm günahkârlar için, Yahudiler ve putperestler için, Rom 3,22-24, bir adalet, Rom 1,16, ve kurtuluş düzeni, Ef 1,13, kurdu. Peygamberlerin duyurmuş olduğu gibi, Rom 16,25-26;1Pe 1,10, Evangelium kelimesi sıkça hem habercinin eylemlerini, hem de ilan ettiği müjdeyi kapsar, 2Ko 2,12; 2Ko 8,18;Flp 1,5.12; Flp 4,3.15;Flm 1,13;1Se 3,2. Bu ilan etkisini Tanrı’nın kuvveti sayesinde gösterir, 1Se 1,3; 1Se 2,13. Tanrı’nın lütfunu açığa çıkaran hakikat sözü olarak, Kol 1,5-6;Ef 1,13;2Ko 6,1;Haİş 14,3; Haİş 20,24.32, bu müjdeleme, onu imanda kabul edene, Rom 1,16-17+; Rom 3,22; Rom 10,14-15;Flp 2,28, ve ona itaat edene, Rom 1,5; Rom 10,16;2Se 1,8, kurtuluşu verir. Evangelium ürün verir, Kol 1,6, ve Evangelium sayesinde, onu “mükemmelliğe eriştiren” habercinin hizmeti, Rom 15,19, tüm Hristiyan ümidin ilk kaynağı kalır, Kol 1,23.
2Se 2,2 2Ko 11,4
7 Gerçekte başka haber yoktur. Ama sizleri tedirgin ederek Mesih’in Sevindirici Haberi'ni saptırmak isteyenler olduğu için bunları söylüyorum.
8 Kaldı ki, size müjdelediğimiz Sevindirici Haber'e ters düşen bir haberi size kim bildirirse bildirsin --bu ister biz olalım, isterse gökten bir melek lanete uğrasın.
1,8 lanete uğrasın: bknz. Yas 7,26;1Ko 5,5+.
Rom 9,3+
9 Daha önce söyledik, şimdi yine söylüyorum: Almış olduğunuz Haber'e ters düşen bir haberi size kim bildirirse lanetlensin.
1Ko 11,2+
1. Kişisel Savunma
Tanrı’nın Çağrısı
10 Şu anda insanların onayını mı, yoksa Tanrı'nın onayını mı kazanmaya çalışıyorum? Ya da insanları mı hoşnut etmeye çalışıyorum? Eğer şimdiye dek insanları hoşnut etmeye çalışsaydım, Mesih'in kulu olmazdım.
1,10 insanların onayını: Büyük olasılıkla Yahudiyeli karşıtları, Pavlus’u, putperestleri daha kolay kazanabilmek adına onları sünnete mecbur tutmamakla suçluyorlardı.
1,10 şimdiye dek insanları hoşnut etmeye çalışsaydım: aslında “halen insanları hoşnut etmeye çalışsaydım”, yani geçmişte, tövbesinden önce sünneti vaaz ettiği zamandaki gibi.
1Se 2,4 Rom 1,1
11 Kardeşler, bildirdiğim Sevindirici Haber'in insandan kaynaklanmadığını bilmenizi isterim.
12 Çünkü ben onu herhangi bir insandan almadım. Ne de onu bana bir insan öğretti. İsa Mesih'in kendisi bana vahiy yoluyla açıkladı.
1,12 İsa Mesih’in kendisi bana vahiy yoluyla: Vahiyin hem kaynağı, hem de içeriği Mesih’in kendisidir, a. 16. Pavlus’un her şeyi direk olarak ve tek bir seferde Şam yolunda bir esinlenme sayesinde tecrübe ettiğinin anlamına gelmez. Bahsettiği konu, Yasa’nın eserleri olmadan, iman sayesinde kurtuluş öğretisidir, tek tartışma konusu budur.
Mat 16,17
13 Bir zamanlar Yahudiliğe bağlıyken benim nasıl yaşadığımı, Tanrı'nın kilisesine nasıl aşırı baskılar uyguladığımı ve onu nasıl kırıp geçirdiğimi duydunuz.
2Ko 11,21+ Haİş 8,1-3+
14 Soydaşlarım arasında benimle yaşıt olan birçoklarına oranla Yahudilik'te nasıl ilerlediğimi, atalarımın geleneklerine herkesten çok daha sıkı bağlı olduğumu da duydunuz.
Haİş 26,4-5 Mar 7,3d
15 Ne var ki, annemin rahmindeyken beni kendisine ayıran ve kayrasıyla çağıran Tanrı hoşnut olunca,
Yer 1,5 Yşa 49,1 Luk 1,15
16 Sevindirici Haberi'ni uluslara müjdelemem için bende kendi Oğlu'nu açıkladı. O anda ete kana danışmadım.
1,16 bende kendi Oğlu’nu açıkladı: Görünümün somutluğunu inkâr etmeden, 1Ko 9,1; 1Ko 15,8, bknz. Haİş 9,17; Haİş 22,14; Haİş 26,16, Pavlus, içsel vahiy özelliğini vurgulayıp putperestlerin habercisi olma çağrısını buna dayandırır.
Haİş 9,3-19p+
17 Benden önce haberci olanları görmek üzere Yeruşalim'e de girmedim. Bunun yerine, Arabistan'a gittim, sonra yine Şam'a döndüm.
1,17 Arabistan’a: Büyük olasılıkla Şam’ın güneyindeki Nabata bölgesi, 1Mak 5,25+. Pavlus Aretas’tan kaçmak için buraya çekilmek zorundaydı, 2Ko 11,32.
Mat 16,17 Rom 1,1+
18 Aradan üç yıl geçtikten sonra Petrus'la tanışmak için Yeruşalim'e çıktım; on beş gün onun yanında kaldım.
Haİş 9,26-30+
19 Rab'bin kardeşi Yakup dışında öbür habercilerden hiçbirini görmedim.
1,19 Yakup dışında: Bu tercümeye göre bu Yakup, On İkiler’den biriydi ve Alfay Oğlu ile özdeştir, Mat 10,3p, ya da “haberci” ünvanının daha geniş bir anlamı düşünülmüştür, bknz. Rom 1,1+.
Haİş 12,17+ Mat 12,46+
20 Sizlere yazdıklarımı Tanrı önünde yalan konuşmaksızın bildiriyorum.
Rom 1,9+
21 Bunun ardından, Suriye ve Kilikya bölgelerine gittim.
Haİş 9,30 Haİş 11,25-26
22 Yahudiye'deki Mesih'in kiliseleri beni hiç görmemişlerdi.
23 Sadece, "Bir zamanlar bize saldıran kişi, daha önce yok etmeye çalıştığı imanı şimdi müjdeliyor" dendiğini duyuyor,
24 benden ötürü Tanrı'yı yüceltiyorlardı.

2

Yeruşalim’deki Toplantı
Haİş 11,30+ Haİş 15,1+
1 On dört yıl sonra, Titus'u da yanıma alarak, Barnabas'la birlikte yine Yeruşalim'e çıktım.
2,1 on dört yıl: Ya Petrus’la son karşılaşmasından, ya daha muhtemelen tövbesinden bu yana geçen süre.
Haİş 4,36+ 2Ko 2,13+
2 Bu gidişimin nedeni Tanrı'nın vahyiydi. Boşa koşmayayım ya da koşmuş olmayayım diye uluslar arasında yaydığım Sevindirici Haber'i onlara --önderlere-- özel bir toplantıda açıkladım.
2,2 Pavlus, yaydığı “Evangelium’un” hakikatinden hiçbir şekilde şüphelenmez, ancak cemaatlerin kuruluşu, burada “önderler”, a. 9’da ise “direkler” diye bahsedilen üç isim ile temsil edilen Yeruşalim’in ilk cemaatine iman bağlantılarının kopartılmamasını gerektiriyordu. Yeruşalim “yoksulları” için bağış toplamanın önemi de buradan kaynaklanır, a. 10, bknz. 1Ko 16,1+.
Gal 5,7+
3 Benimle birlikte bulunan Titus, bir Yunanlı olmasına karşın, sünnet edilmeye zorlanmadı.
2,3 Yahudi bir annesi olan Timoteos’da Pavlus bu kadar inatçı değildi, Haİş 16,3, bknz. 1Ko 9,20.
4 Aramıza sızan bazı yalancı kardeşler yüzünden oldu bunlar. Çünkü onlar Mesih İsa'da sahip olduğumuz özgürlüğü gizlice gözlemeyi ve bizi yasalara tutsak kılmayı amaçlıyorlardı.
Rom 6,15+
5 Ama Sevindirici Haber'e ilişkin gerçek sizin yararınıza korunsun diye, bir an için bile onlara boyun eğmedik.
6 Öte yandan, önderler --kim oldukları beni ilgilendirmez, Tanrı insanlar arasında ayrım gözetmez-- evet, önderler bana hiçbir şey öğretmediler.
2,6 hiçbir şey öğretmediler: harfiyen “ekstradan yük vermediler”.
Yas 10,17+
7 Tam tersine, Petrus'un sünnetlilere gönderildiği gibi, benim de sünnetsizlere Sevindirici Haber'i müjdelemeye gönderildiğimi gördüler.
Haİş 15,3d.12 Rom 15,17-19
8 Çünkü Petrus'un Yahudiler'e yönelik habercilik hizmetinde güç sağlayan Tanrı, benim de uluslara yönelik habercilik hizmetimde güç sağladı.
9 Topluluğun direği sayılan Yakup, Petrus ve Yuhanna bana verilen kayrayı kavradılar. Biz uluslara gidelim, kendileri de Yahudiler'e gitsinler diye aramızdaki paydaşlığı göstermek için benimle ve Barnabas'la el sıkıştılar.
2,9 Yakup, Petrus ve Yuhanna: Bazı metinlerde “Yakup ve Kifas ve Yuhanna” ya da “Yakup ve Yuhanna”.
2,9 biz uluslara, kendileri de Yahudilere: Harfiyen “biz uluslara, kendileri de sünnetlilere”. İnsan gruplarından çok bölgelere göre bir ayırım; “sünnetliler” genellikle Filistin’de yaşayan Yahudiler için kullanılırdı, Pavlus ise ilk önce hep Diaspora-Yahudilerine yönelirdi, Haİş 13,5+.
Gal 1,19+ Haİş 12,17+
10 Tek önerileri yoksulları anımsamamıza ilişkindi. Bunu da gönülden yapmaya çaba gösterdim.
1Ko 16,1+
Petrus ve Pavlus Antakya’da
Haİş 15,1+
11 Ne var ki, Petrus Antakya'ya geldiğinde, yüzüne karşı ona direndim. Çünkü o suçluydu.
2,11 çünkü o suçluydu: Harfiyen “çünkü haklı değildi”. Aslında Petrus’un davranışı haklı olabilirdi, Pavlus da başka durumlarda aynı şekilde davranacak, Rom 14,21;1Ko 8,13; 1Ko 9,20, bknz. Haİş 16,3; Haİş 21,26. Ancak mevcut durumda Petrus’un davranışı, tek gerçek Hristiyanların tövbe etmiş ve Yasa’ya uyan Yahudilerin olduğu anlamına gelir. Bu da Efkaristiya kutlamalarında bile birbirinden yabancı iki cemaatin oluşmasına neden olabilirdi. Ayrıca Petrus, bu duruşunu açıkça göstermeliydi, bu şekildeki davranışı ise “ikiyüzlülüktür”, a. 13.
12 Yakup'un yanından bazı kişiler gelmeden önce, Petrus diğer uluslardan olanlarla yemek yiyordu. Ama onlar gelince geri çekildi ve kendini onlardan ayırdı. Çünkü sünneti önemseyen Yahudi soyundan korkuyordu.
2,12 diğer uluslardan: Yani a. 14’ deki gibi, Hristiyan olmuş putperestler; aynı şekilde “sünneti önemseyen Yahudi soyu” da Hristiyanlığa geçen Yahudi kişilerdir.
Haİş 10,1+
13 Petrus'la birlikte Yahudiler'in geri kalanları da ikiyüzlülük gösterdi. Barnabas bile onların ikiyüzlülüğüne kapıldı.
14 Onların Sevindirici Haber'in doğruluğuna ayak uydurmadıklarını görünce, herkesin önünde Petrus'a şunları söyledim: "Sen Yahudi'yken, Yahudi gibi değil de uluslar gibi yaşıyorsun. Öyleyse ulusları nasıl Yahudi gibi yaşamaya zorlayabilirsin?"
Pavlus’un Müjdesi
15 Doğuştan Yahudi olan bizler uluslardan oluşan günahlılardan değiliz.
2,15-21 Pavlus, bu sözlerini Petrus’tan çok, Antakya ve özellikle Galatya’nın Yahudicilerine yöneltir.
2,15 uluslardan oluşan günahlılardan değiliz: “putperest günahkârlar değiliz”. İfadede ironi eksik kalmaz. Yine de Pavlus, İsraillilerin öncülüğünü hiçbir zaman inkar etmedi, Rom 1,16+; Rom 3,1; Rom 9,4-5+, geçici olarak imanlarını kaybetmiş olsalar da, Rom 11,12d.
16 Ama kişinin Kutsal Yasa'da sıralanan işlerle değil, Mesih İsa'ya iman ederek doğrulukla donatıldığını bildiğimizden, biz de Mesih İsa'ya iman ettik. Öyle ki, Yasa'da sıralanan işlerle değil, Mesih'e iman ederek doğrulukla donatılalım. Çünkü Yasada sıralanan işlerle hiçbir insan doğrulukla donatılmayacaktır.
Mez 143,2 Rom 3,20+
17 Eğer Mesih'te doğrulukla donatılmayı arayan bizleri de suçlu bulurlarsa, Mesih'in günaha hizmet ettiği mi düşünülmeli? Kesinlikle hayır!
18 Eğer yıktığım şeyleri yeniden kurmaya kalkışırsam, kendi suçluluğumu kanıtlamış olurum.
19 Çünkü ben Tanrı için yaşamak üzere Yasa yoluyla Yasa karşısında öldüm.
2,19 Yasa yoluyla Yasa karşısında öldüm: Kısalığı nedeniyle zor anlaşılan ve farklı şekillerde yorumlanan bir ifade. Mesih’te haça gerilen Hristiyan, dirilmiş Mesih’in yaşamına paydaş olabilmek için, bknz. Rom 6,4-10; Rom 7,4-6+, O’nunla ve O’nda Musa’nın Yasası için tam bu Yasa nedeniyle, Gal 3,13, ölmüştür, bknz. Rom 7,1d. Başka yorumlara göre ise ifade edilen, Hristiyan’ın EA’e itaat etmek üzere Yasa’yı inkar ettiğidir, Gal 3,19.24;Rom 10,4, veya Hristiyan’ın, iman ya da ruh yasası sayesinde, Rom 8,2, Musa’nın Yasası için öldüğüdür.
Rom 6,11+ Rom 7,1+
20 Mesih'le birlikte çarmıha gerildim. Artık yaşayan ben değilim, bende yaşayan Me-sih'tir. Şimdi bedende yaşadığım yaşamımı beni seven ve benim için canını veren Tanrı Oğlu'na imanla yaşamaktayım.
2,20 bende yaşayan Mesih’tir: İman sayesinde, Rom 1,16, Mesih Hristiyan yaşamının tümünün taşıyıcısı olur, Rom 8,2.10-11+;Flp 1,21, bknz. Kol 3,3+.
2,20 bedende yaşadığım: Hristiyan’ın yaşamı “bedende” olsa dahi, Rom 7,5+, iman sayesinde şimdiden “ruhsal” oldu, bknz. Ef 3,17. Bu var oluş şekli hakkında bknz. Rom 8,18-27.
Rom 8,10-11 Flp 1,21 Kol 3,3-4
21 Tanrı'nın kayrasını hiçe saymıyorum. Çünkü doğruluk Yasa yoluyla sağlanıyorsa, Mesih boşuna öldü demektir!
2,21 Tanrı’nın kayrasını hiçe saymıyorum: Yasa’ya dönerek, bknz. Gal 3,17.
Ef 5,2.25 2Ko 5,14 Gal 5,4

3

2. Öğreti
Hristiyan Tecrübesi
1 Ey akılsız Galatyalılar! Kim sizlere büyü yaptı? Gözlerinizin önünde Mesih'in çarmıha gerildiği size açıkça belirtilmedi mi?
3,1 Mesih’in çarmıha gerildiği: Harfiyen “Mesih haçlandırılmış olarak”. Mesih’in ölümü ve dirilişi sayesinde kurtuluş öğretisi, Pavlus’un kateşezlerinin temelidir, Gal 1,1-4; Gal 6,14;1Ko 1,17-25; 1Ko 2,2; 1Ko 15,1-4+;1Se 1,9-10, bknz. Haİş 13,26-39.
1Ko 2,2
2 Sizden yalnızca şunu öğrenmek isterim: Ruh'u Yasa'da buyrulan işleri yaparak mı, yoksa işittiklerinize iman ederek mi aldınız?
Gal 4,6 Rom 5,5+
3 Aklınız bu denli kıt mı? Ruhta başlayıp şimdi bedende mi sonuca varmak çabasındasınız?
3,3 bedende mi sonuca varmak çabasındasınız: Yahudici vaazçılardan bu denli övülen sünnete atıf.
4 Bunca deneyim boşa mı gitti? İnanılacak şey değil!
5 Sizlere Ruh'u sağlayan ve aranızda mucizeler yapan Tanrı, bunları Yasa'da buyrulan işleri yerine getirdiğiniz için mi, yoksa Sevindirici Haber'i işitip iman ettiğiniz için mi yapıyor?
Haİş 1,8+
Yazılar’ın Tanıklığı: İman ve Yasa
Rom 1,16+ Rom 7,7+
6 İbrahim Tanrı'ya iman etti ve bu ona doğruluk sayıldı.
Yar 15,6 Rom 4,3+
7 Demek ki, iman kuralına bağlı olanlar İbrahim'in gerçek çocuklarıdır.
8 Tanrı'nın ulusları iman kuralı uyarınca doğrulukla donattığını öngören Kutsal Yazı, Sevindirici Haber'i İbrahim'e önceden müjdeledi: "Tüm uluslar senin aracılığınla kutsanacak."
Yar 12,3+ Haİş 3,25
9 Böylelikle, imana bağlı olanlar, iman eden İbrahim'le birlikte kutsanırlar.
10 Kutsal Yasa'nın belirttiği işlere güvenenler lanet altındadır. Çünkü şöyle yazılmıştır: "Yasa kitabında yazılanların tümünü sürekli yerine getirmeyen herkes lanet altındadır."
Rom 7,7+ Yas 27,26
11 Tanrı'nın önünde hiç kimsenin Yasa uyarınca doğrulukla donatılmadığı açıktır. Çünkü "Doğru kişi imanla yaşayacaktır."
Gal 5,3 Yak 2,10 Hab 2,4
12 Ama Yasa'nın imanla ilgisi yoktur. Tam tersine, "Yasa'nın buyruklarını yerine getiren onlarla yaşayacaktır."
3,12 Gerçekten de Yasa tamamıyla yerine getirilmeye gerektirir, a. 10 ve Gal 5,3, bknz. Yak 2,10. Bunu da kendiliğinden sağlayamıyor, bknz. Haİş 15,10;Rom 7,7+.
Rom 1,17 Lev 18,5 Rom 3,24+
13 Mesih bizim için lanetlenerek Yasa'nın lanetinden bizleri özgür kıldı. Çünkü şöyle yazılmıştır: "Ağaca asılan herkes lanetlenmiştir."
3,13 Yasa’yı yerine getirmedikleri için altına girdikleri tanrısal lanetten insanları kurtarmak için Mesih kendisini bu lanetin altına koyarak, bknz. Rom 8,3+;2Ko 5,21+;Kol 2,14+. Haçlandırılmış Mesih ile Yas 21,23’ deki mahkûm arasında kurulan (zayıf) benzerlik, bu öğretinin bir resmidir. Yşa 53’ teki Tanrı Kulu gibi Mesih, Yahudilerin gözlerinde böyle bir mahkûm olmayı kabul etti.
Yas 21,23 Haİş 5,30+
14 İbrahim’in kutsanması İsa Mesih aracılığıyla uluslara ulaşsın diye oldu bu. Öyle ki, vaat edilen Ruh'u iman aracılığıyla alabilelim.
Ef 1,3 Rom 5,5+
Vaat, Kutsal Yasa’yla Ortadan Kaldırılmadı
15 Kardeşlerim, insan açısından konuşuyorum: İnsanın onayladığı vasiyeti bile ne kimse ortadan kaldırabilir, ne de yeni baştan düzenleyebilir.
16 Vaatler İbrahim'e 've onun soyuna' verildi. Birçok kişiyi kapsıyormuş gibi, 'soylarına' denmiyor. Tam tersine, tek kişiyi kapsar nitelikte, tekil olarak 've senin soyuna' deniyor ki, bu Mesih'tir.
Yar 12,7+
17 Şunu demek istiyorum: Tanrının önceden onayladığı antlaşmayı, ondan dört yüz otuz yıl sonra gelen Kutsal Yasa ortadan kaldıramaz. Böylelikle vaadi geçersiz kılamaz.
3,17 antlaşma: Yunanca’da a. 15’de kullanılan “vasiyet” ifadesi ile buradaki “antlaşma” ifadesi aynı kavramla belirtilir. Kastedilen ölüm durumdaki vasiyetname değildir, çünkü onun geçerliliği, mirası verenin ölmesine bağlıdır, bknz. İbr 9,16-17. Tanrı’nın atalara verdiği ve hiçbir koşula bağlı olmayan vaat, Yar 12,1+;Rom 4,13+;İbr 11,8, burada hukuksallığı geçerli bir hediye olarak görülür.
Çık 12,40
18 Çünkü miras Yasa'dan geliyorsa, artık vaat uyarınca değildir. Ama Tanrı bu mirası İbrahim'e vaadi uyarınca sağladı.
Rom 11,6
Yasa’nın Manası ve İmanın Gelişi
Rom 7,7+
19 Öyleyse, Yasa'nın amacı nedir? Yasa suçun ne olduğunu göstermek için eklenmiştir. Meleklerce açıklanan, bir aracı eliyle verilen Yasa, İbrahim'e vaat edilen soy gelinceye dek sürecekti.
3,19 Öyleyse Yasa’nın amacı nedir?: bknz. Rom 7,7+.
3,19 meleklerce: Yahudi gelenekleri, Sina dağında Yasa’nın verildiğinde meleklerin de mevcut bulunduğunu söyler. Yasa’nın “aracı eli” ise Musa’dır, bknz. Haİş 7,38+.
Haİş 7,38.53+ İbr 2,2 Gal 4,3+ Kol 2,15+
20 Ancak bir kişi söz konusu olunca aracıya gerek yoktur. Ve Tanrı birdir.
3,20 Bir kişinin “aracı” olarak araya girmesi Yasa’nın özelliklerindendir, vaat ise sırf Tanrı kaynaklıdır.
21 Öyleyse, Yasa Tanrı'nın vaatleriyle çelişkiye mi düşüyor? Kesinlikle hayır! Çünkü yaşam sağlayabilen bir Yasa verilmiş olsaydı, kuşkusuz, o zaman doğrulukla donatılma Yasadan kaynaklanırdı.
3,21-22 Doğruluğu saf bir hediye olarak armağan almak isteyen, ilk önce onu, ona hak varmışçasına istemekten vazgeçmeli. Yazılar, a. 8.16, Tanrı’nın kurtuluş planının ifadesi ve aracıdır, Rom 11,32.
22 Ne var ki, İsa Mesih'e imandan gelen vaat iman edenlere verilebilsin diye Kutsal Yazılar tüm kurulu düzeni günah altında tutsak kılıyor.
Mez 14,1-3 Rom 3,9-20.23 Rom 11,32
23 Bu iman gelmeden önce Yasa altında kapatılmıştık. Açıklanacak olan imanı bekleyen tutuklulardık.
24 Demek ki, Yasa Mesih'in gelişine dek bizleri eğitti. Öyle ki, imandan gelen doğrulukla donatılalım.
3,24 eğitti: Harfiyen “bizlerin eğitmeni idi”. Eğitmen görevi, çocukları, hocalardan ders alabilecek duruma getirmektir. Bu hedefe ulaştığında da görevi sonlanır. Bunun gibi Yasa’nın da, artık lütuf ve Mesih’e iman sayesinde yerine geldiğinden dolayı özünde geçici bir “hazırlama” görevi vardır, Rom 6,14-15+, bknz. Mat 5,17+.
25 Ama şimdi iman geldiğine göre, bundan böyle Yasa'nın denetimi altında değiliz.
Tanrı’nın Çocukları
26 Çünkü Mesih İsa'ya iman yoluyla hepiniz Tanrı'nın çocuklarısınız.
3,26-27 İman ve vaftiz birbirleriyle zıtlık oluşturmamaktadırlar, tam tersine, karşılıklı olarak birbirlerini gerektirirler, Rom 6,4+.
3,26 hepiniz: Sırf “biz” Yahudi uyruklu Hristiyanlar değil, “siz” putperest uyruklu Hristiyanlar da.
Gal 4,5-7 Yuh 1,12 Rom 6,4+ Rom 8,14d.29 Rom 13,14 Ef 4,24
27 Çünkü Mesih'le birleşmek üzere vaftiz edilenleriniz Mesih'i kuşandınız.
28 Artık Yahudi ile Yunanlı, köle ile özgür, erkek ile kadın arasında hiçbir ayrım yoktur. Çünkü hepiniz de Mesih İsa’da birsiniz.
3,28 hepiniz de Mesih İsa’da birsiniz: Bazı metinlerde: “hepiniz Mesih İsa’sınız” diye geçer.
Rom 10,12 1Ko 12,13 Kol 3,11
29 Eğer siz Mesih'in iseniz, İbrahim'in soyusunuz. Vaat uyarınca mirasçılarsınız.
3,29 Pavlus tekrardan İbrahim’in soyu konusuna döner, a. 6-9. Bu soy bağlantısı artık bedene göre bir bağlılık değildir, soy, İsa Mesih’e iman edip O’na ait olan Tanrı’nın oğulları tarafından oluşturulur, Flp 3,3.
Yuh 17,21d

4

1 Şunu demek istiyorum: Her şeyin sahibi olmasına karşın, mirasçının çocukluğu süresince bir köleden farkı yoktur.
4,1d Hukuk geleneklerinden alınan başka bir benzetme. Mirasçı olarak ön görülen Yahudi, seçilmişliğine rağmen Yasa’nın egemenliğinde sırf bir köleydi, a. 3. Yasa’nın boyunduruğuna kabul etmek de bir Hristiyan için “reşit olmama durumuna” dönüş anlamına gelir, a. 9.
2 Ama babasının saptadığı güne dek görevlilerin ve kâhyaların denetimi altındadır.
3 Bunun gibi, bizler de ruhsal yönden çocukken, dünyanın ilkel öğeleri tarafından tutsak edilmiştik.
4,3 dünyanın ilkel öğeleri: İfade, maddi dünyanın temel unsurlarını belirtir. Pavlus’un düşünce sisteminde bu kavram, bknz. a. 9; Kol 2,8.20, Yasa’nın egemenliği ile bağlantılıdır, ki Yasa, maddi dünyanın kullanılışını en ince ayrıntısına kadar düzenler, a. 10, bknz. Kol 2,16. Dolaylı yoldan ise ifade, Yasa aracılığıyla, Gal 3,19+, bknz. Kol 2,15+, dünyayı kendi kuralları altında tutma iddiasında bulunan, bknz. Kol 2,18+, göksel ruhları belirtir.
4 Ama zaman gelince. Tanrı Öz Oğlu'nu gönderdi. O bir kadından doğdu, doğumu da Kutsal Yasa altındaydı.
4,4 zaman gelince: Harfiyen “zamanların dolduğunda”. İfade, Mesihsel ya da eskatolojik çağın başlangıcını belirtir. Nihayetinde dolmuş olan bir ölçek gibi yüzyılların beklentisini karşılar, bknz. Mar 1,15;Haİş 1,7+;1Ko 10,11;Ef 1,10;İbr 1,2; İbr 9,26;1Pe 1,20.
Ef 1,10 Rom 1,3
5 Öyle ki, Yasa altında bulunanları satın alsın ve bizler de oğulluk hakkını alabilelim.
4,5 Kurtuluşun (olumlu ve olumsuz) iki boyutu: Köle oğul kılındığından özgürlüğe kavuşur. Özgürlüğe kavuşan köle, oğul olarak kabul edilir, sırf hukuksal miras boyutuyla değil, a. 7, bknz. Gal 3,29, tanrısal hayatın armağan edilmesi sayesinde, Kutsal Üçlü Birliğin üç tanrısal şahsiyetin birlikte çalışmasıyla, a. 6, (Kutsal Üçlü Birliğin ifade ediliş şekilleri hakkında bknz. 2Ko 13,13+).
Rom 3,24+ Rom 8,15-17
6 Oğullar olduğumuz için, Tanrı öz Oğlu'nun "Abba Baba" diye seslenen Ruhu'nu bizim yüreklerimize gönderdi.
Mar 14,36 Yuh 15,15
7 Demek ki, bundan böyle köle değil, oğulsun. Ve oğul olduğun için Tanrı aracılığıyla mirasçısın.
8 Tanrı'yı tanımadığınız günlerde gerçek olmayan ilahlara kölelik ettiniz.
1Ko 12,2 1Se 1,9 1Ko 8,4-5
9 Ama şimdi Tanrı'yı tanıdınız, daha doğrusu O sizleri tanıdı. Öyleyse nasıl olur da yeni baştan zayıf ve yoksul öğelere dönersiniz? Nasıl onlara yeniden köle olmak istersiniz?
4,9 O sizleri tanıdı: Galatyalılar’ın tövbesi, onları önceden “tanıyan” Tanrı’nın eseriydi, bknz. 1Ko 8,2-3; 1Ko 13,12;Yuh 10,14+.
1Ko 13,12
10 Özel günlere, aylara, mevsimlere, yıllara önem veriyorsunuz.
Kol 2,16.20
11 Sizin için kaygılanıyorum. Yoksa, size harcadığım bunca emek boşa mı gitti?
Flp 2,16 1Se 3,5
Şahsi Konular
12 Kardeşlerim, size yalvarırım, benim gibi olun; çünkü ben de sizin gibi oldum. Bana hiçbir haksızlık yapmadınız.
4,12 ben de sizin gibi oldum: Yasa’nın buyruklarını takip etmekten vazgeçerek, bknz. 1Ko 9,21.
2Se 3,7+ 1Ko 9,21
13 Anımsarsınız, Sevindirici Haber'i sizlere ilk gelişimde bedensel hastalığım nedeniyle müjdelemiştim.
4,13 bedensel hastalığım: Muhtemelen Pavlus Galatya ziyaretini bu hastalık nedeniyle uzatmak zorunda kalmıştı. Bu süreyi incili ilan etmek için kullanır.
14 Bedensel durumum sizler için kötü bir deneyimdi. Öyleyken beni ne hor gördünüz, ne de bir yana ittiniz. Tam tersine, beni Tanrı'nın bir meleği imişim gibi, Mesih İsa'yı karşılar gibi karşıladınız.
Mat 10,40+
15 Nerede kaldı o mutluluğunuz? Sizin için tanıklık ederim ki, olanağı olsaydı gözlerinizi çıkarıp bana verirdiniz.
16 Öyleyse size gerçeği bildirdiğim için şimdi düşmanınız mı oldum?
2Ko 12,15+
17 Bu insanlar sizi elde etmek için çaba harcıyorlar. Ama amaçları iyi değil! Sizi bizden ayırmayı amaçlıyorlar. Öyle ki, çabanız onların yararına olsun.
18 Amaç iyiyse, yalnız ben sizin aranızdayken değil, her durumda insanların birbiri için çaba harcaması güzel bir şeydir.
19 Sevgili çocuklarım, Mesih sizde benzerliğiyle belirinceye dek, yine sizin için doğum sancıları çekiyorum.
1Se 2,7-8 1Ko 4,14-15 2Ko 6,13 Flm 1,10
20 Şu anda yanınızda bulunmayı ve sesimin tonunu değiştirmeyi nasıl isterdim! Çünkü size şaşıyorum.
İki Antlaşma: Hacer ve Sara
21 Kutsal Yasa altında yaşamayı özleyen sizler, söyleyin bana, Yasa'nın ne dediğini duymuyor musunuz?
4,21 Yasa’nın ne dediğini: Yazıların tanıklığı, bknz. Rom 3,19+. Vaadi miras alabilmek için İbrahim’in oğlu olmak yeterli değildir, bknz. Mat 3,9. İsmail gibi oğul olunmamalı, fakat İshak gibi, bedenden çok ruhsal bir “çocukluk”, a. 29, vaadi sayesinde, a. 23, oğul olunmalı. Bu oğulluk, Hristiyanların soyunun öncüsüdür, a. 28, bknz. Rom 9,6d.
22 İbrahim'in biri köle, öbürü özgür kadından iki oğlu olduğu yazılıdır.
Yar 16,15 Yar 21,2
23 Köle kadından olan doğal yoldan doğdu, özgür kadından olansa vaat uyarınca doğdu.
4,23 doğal yoldan: Harfiyen “ete (bedene) göre”. Yani doğanın olağan kurallarına göre, bknz. Rom 7,5, vaatlerini gerçekleştirmek üzere Tanrı’nın özel müdahalesine ihtiyaç duyulmadan.
Yar 17,16 1Ko 10,6+
24 Bunlar simgesel anlatımlardır. Bu iki kadın iki antlaşmayı simgelemektedir. Biri kölelik için çocuk doğuran Sina Dağı'ndan Hacer'dir.
25 Hacer Arabistan'daki Sina Dağı'nı simgeler. Bugünkü Yeruşalim'le eşdeğerdir. Çünkü çocuklarıyla birlikte kölelik etmektedir.
4,25 Uzun kısırlık döneminden sonra ürün veren, a. 27, Mesihsel Yeruşalim’in aksine, bknz. Yşa 2,2;Yşa 54,1-6;Va 21,1+, Yasa’nın boyunduruğu altındaki mevcut Yeruşalim.
Yuh 8,32d Va 21,2
26 Öte yandan göksel Yeruşalim Özgürdür ve bizim annemizdir.
27 Çünkü şöyle yazılmıştır: "Çocuk doğurmayan ey kısır kadın, sevin! Ey doğum sancısı nedir bilmeyen sen. Coş ve sesini yükselt, çünkü terk edilmiş kadının, evli kadından daha çok çocuğu vardır."
Yşa 54,1
28 Sizlere gelince, kardeşlerim, siz de İshak gibi vaat çocuklarısınız.
29 Ama o dönemde doğal yoldan doğan oğul, Ruh'a göre doğana nasıl, baskı yaptıysa, durum şimdi de aynıdır.
4,29 durum şimdi de aynıdır: Bir taraftan İsmail ile Yahudiler, diğer taraftan İshak ve Hristiyanlar arasında kurulan paralellikten Pavlus iki uygulama daha çıkarır. Bazı Yahudi geleneklerine göre İsmail, İshak’a “baskı” yapmıştı. EA’in anlattığı şekilde, İsmail’i oğulun rakibi olarak gören Sara, Hagar’ın kovulmasını ister, Yar 21,9.
Yar 21,9 1Se 2,14+
30 Ama Kutsal Yazı ne der? "Köle kadınla oğlunu kov.Çünkü köle kadının oğlu özgür kadının oğluyla birlikte miras almayacaktır."
Yar 21,10
31 Öyleyse, köle kadının çocukları değiliz, kardeşlerim. Özgür kadının çocuklarıyız.

5

3. Uyarılar
Hristiyanın Özgürlüğü
Rom 6,15+
1 Mesih bizi özgür olalım diye özgürlüğe kavuşturdu. Öyleyse Özgür kişiler gibi dimdik durun ve yeniden kölelik boyunduruğuna girmeyin.
5,1 Sünnete dönmekle Mesih’e imanın verdiği özgürlükten vazgeçilmiş olunur, bknz. Rom 6,15+. Bu konuda Yasa ile iman birbirleriyle bağdaştırılamaz, a. 2-6.
Yuh 8,36 Haİş 15,10 Mat 11,29
2 Dinleyin, ben Pavlus sizlere diyorum ki, sünnet edilirseniz Mesih'in size bir yararı olmaz.
Gal 2,21
3 Sünnet edilen herkese bir kez daha vurguluyorum: O kişi Yasa'nın tümünü tutmak zorundadır.
Gal 3,10 Yak 2,10
4 Yasa aracılığıyla doğrulukla donatılmak isteyen sizlerin Mesih'le ilişkisi kopmuştur. Tanrısal kayradan ayrı düşmüş bulunuyorsunuz.
5 Bize gelince, Ruh bağlılığında, imandan kaynaklanan umutla doğruluğu bekle-mekteyiz.
Rom 5,2+
6 Çünkü Mesih İsa'da olana ne sünnet edilmenin, ne de edilmemenin bir yararı vardır. Önemli olan, sevgi yoluyla etkisini gösteren imandır.
5,6 İman, yeni hayatın ilkesidir, Gal 4,5; Gal 5,5, fakat Kutsal Ruh’un eylemleriyle ümide, a. 5, ve sevgiye bağlıdır, a. 6.13-14, bknz. Rom 5,5+;1Ko 13,13+. Uygulanan kardeş sevgisinde iman gerçek canlılığını gösterir, bknz. 1Yuh 3,23-24.
1Ko 7,19 1Ko 13,13+ Gal 6,15 Yak 2,14
7 Ne güzel koşuyordunuz! Gerçeği dinlemeyesiniz diye size kim engel oldu?
5,7 ne güzel koşuyordunuz: Pavlus’un severek kullandığı bir benzetmesi, bknz. Gal 2,2;1Ko 9,24-26;Flp 2,16; Flp 3,12-14;2Ti 4,7;İbr 12,1.
8 Kuşkusuz, buna kanmanızı isteyen sizleri çağıran Tanrı değil.
9 Azıcık maya tüm hamuru kabartır.
1Ko 5,6
10 Rab’de sizlere güvenim var; farklı düşünmeyeceğinize inanıyorum. Sizi tedirgin edene gelince, o kim olursa olsun, cezasını çekecektir.
Flp 2,1-5 Gal 1,7 1Ko 3,17
11 Bana gelince, kardeşlerim, sünnet gereğini yaymayı sürdürseydim, bu güne dek katlandığım saldırıların bir anlamı olabilir miydi? Öyle olsaydı, çarmıh engeli de or-tadan kalkmış olurdu.
1Ko 1,23
12 Dilerim, sizi tedirgin edenler sonuna kadar gitsinler ve kendilerini hadım etsinler!
5,12 hadım etsinler: Belki “Kibele ritlerinde” görülen ritsel hadım edilmelere gönderme, Flp 3,2’ ye benzer iğneleme, sarkasm.
Flp 3,2
Özgürlük ve Sevgi
13 Kardeşlerim, sizler özgürlüğe çağrıldınız. Ancak özgürlüğünüzü bedenin gereksiz isteklerini yerine getirmek için kullanmayın. Tam tersine, sevgi yoluyla birbirinizin hizmetkârı olun.
5,13d İmanlıların yeni hayatı sevgide mükemmelliğe ulaşır, Gal 5,6;Rom 13,8;1Ko 13,1+. Bu sevgi yeni bir “Yasa’dır”, bknz. Rom 7,7+, ve bedensel eylemler yerine, a. 19; Gal 6,8, bknz. Rom 13,12, ruhun ürünleri verir, a. 22, bknz. Rom 5,5+;Flp 1,11.
Rom 6,15+ 1Pe 2,16 Yah 1,4
14 Çünkü tüm Yasa tek sözde özetlenir: "Komşunu kendin gibi seveceksin."
5,14 komşunu: Levililer’deki “aynı halkın mensupları” değil, fakat bundan böyle Mesih’in kendisiyle özdeşleştirilen, Mat 25,40.45, insanlık ailesinin her bireyini, bknz. Luk 10,29-37. Bu nedenle Pavlus’a göre de ikinci buyruk, birinci buyruğu kapsamak zorundadır.
Rom 13,8-10+ Lev 19,18
15 Ama birbirinizi ısırıp yerseniz, dikkat edin, birbirinizi yok etmeyesiniz.
16 Şunu demek istiyorum: Zamanınızı Ruh yönetiminde geçirin. Böylece bedenin gereksiz isteklerini yerine getirmezsiniz.
5,16 Bu ayet beden (“et”) ve Ruh’un etkin ilkelerinin karşıt zihniyetini güzelce gösterir, bknz. Rom 5,5+; Rom 7,5+. Ruh tarafından yönlendirilen Hristiyan, a. 18.25; Rom 8,14, kendiliğinden Ruh’a göre yaşar, a. 22-23, ve bedenin arzuları tarafından itildiği eylemlerinden uzaklaşır, a. 16.24.
Rom 8,5d
17 Çünkü bedenin istekleri Ruh'a, Ruh'un istekleri de bedene karşı çıkar. Bunlar birbirine karşı çatışır. Öyle ki, yapmak istediğiniz işleri yapamayasınız.
Rom 7,14d
18 Ama Ruh'la yöneltiliyorsanız, Yasa altında değilsiniz.
19 Bedenin gereksiz isteklerine gelince, bunlar bellidir: Fuhuş, iğrençlik, sefahat,
Rom 1,29+
20 putperestlik, büyücülük, düşmanlık, kavgacılık, kıskançlık, öfke, sürtüşme, bölücülük, ikilik,
5,20 kıskançlık: Bazı metinler “cinayet” diye ekler, bknz. Rom 1,29.
21 çekememezlik, sarhoşluk, içkili-gürültülü eğlence alemleri ve bunlara benzer işler. Daha önce uyardığım gibi, sizi yeniden uyarıyorum: Bunları yapanlar Tanrı'nın Hükümranlığı'nı miras almayacaklar.
1Ko 6,10+
22 Bunlara karşı Ruh'un meyvesi sevgi, sevinç, esenlik, sabır, iyi yüreklilik, iyilik, içten bağlılık,
Ef 5,9 2Ko 6,6 2Ko 13,4-7 1Ti 4,12 2Pe 1,5-7
23 yumuşak huyluluk, özdenetimdir. Bunları kısıtlayan bir yasa yoktur.
5,23 özdenetim: Bazı metinler “iffet” diye ekler.
5,23 Mesih’le bir olan imanlının artık davranışlarına dışarıdan buyruk veren bir yasası yoktur, o Ruh’un yasasını yerine getirir, a. 18.23.25; Gal 6,2;Rom 6,15; Rom 8,2-4;Flp 1,9-10, bknz. Yak 1,25; Yak 2,8.
1Ti 1,9
24 Mesih İsa’ya bağlı olanlar, utandırıcı istekleri ve tutkularıyla birlikte bedeni çarmıha germiş bulunuyorlar.
Rom 6,6 Kol 3,5
25 Eğer Ruh uyarınca yaşıyorsak, yaşam yolunda yürüyüşümüz de Ruh uyarınca olsun.
Rom 8,14
26 Böbürlenmeyelim, birbirimizi kışkırtmayalım, birbirimizi kıskanmayalım.
Flp 2,3

6

Birbirimizin Yükünü Taşıyalım
1 Kardeşlerim! Eğer biri suçüstü yakalanırsa, siz ruhsal olanlar yumuşak huylulukla onu doğru yola getirin. Günahla denenmeyesiniz diye kendinize dikkat edin.
2Se 3,14-15 Mat 18,15 Yak 5,19d 2Ti 2,25 1Ko 10,12
2 Birbirinizin yükünü taşıyın, böylelikle Mesih'in yasasını uygulayın.
Rom 8,2 Yuh 13,34
3 Çünkü biri önemli bir kişi değilken kendini bir şey sanıyorsa, kendini aldatmış olur.
1Ko 4,7
4 Herkes kendi işini denetlesin. O zaman başkasıyla bir karşılaştırma yapmadan yalnız kendi başarısıyla övünebilir.
Rom 14,12
5 Çünkü herkes kendi yükünü taşımak zorundadır.
6 Tanrı'nın sözüyle eğitilen, yararlı şeylerin tümünü eğitmeniyle paylaşsın.
Rom 15,27
7 Aldanmayın! Tanrı'yla eğlenilmez. Herkes ne ekerse onu biçecektir.
Eyü 13,9
8 Bedeninin gereksiz isteklerini hoşnut etmek için eken, çürüme biçecek. Buna karşı, Ruh'u hoşnut etmek için eken, Ruh tan sonsuz yaşam biçecek.
Rom 6,21-22 1Ko 15,35-49 Yuh 3,6
9 Öyleyse iyilik yapmaktan usanmayalım. Usanmazsak, zamanı gelince ürünü bi-çeceğiz.
10 Söylenecek söz şudur ki, zamanımız varken herkese, özellikle de iman evinden olanlara yararlı iş yapalım.
6,10 zamanımız varken: Belki Parusya öncesi zamana atıf, bknz. Rom 13,11+;2Ko 6,2+.
6,10 Hristiyan’ın her iyi eylemi, sonuçta sevgisini belli ettiğinden, diğerlere yöneliktir, Gal 5,14. Hristiyanca kardeş sevgisi ilk önce cemaatte uygulanırsa da, Rom 14,15;1Se 4,9-10;2Se 1,3, tüm insanlar için bir tanıklıktır, Rom 12,17, ve herkesi kapsamalı, 1Se 5,15;Rom 12,18d, düşmanları bile, Rom 12,20.
1Se 5,15
Mektubun Sonu
11 Elimle size yazdığım şu iri harflere bakın!
6,11 Alışkanlıklara göre Pavlus kendi eliyle bir kaç kelime ekler, bknz. 2Se 3,17;1Ko 16,21-24;Kol 4,18 ve belki Rom 16,17-20. İri harfler bir konunun vurgulanması için kullanılıyordu.
12 Sizleri sünnet olmaya zorlayanlar, dıştan takındıkları parlak görünüşü çevreye sergilemeyi tasarlayanlardır. Bunu yalnızca Mesih'in çarmıhı yüzünden saldırıya uğramamak için yapıyorlar.
Kol 2,18
13 Sünnet edilenlerin kendileri bile Kutsal Yasa'yı uygulamıyorlar. Sünnet edilmenizi istemelerinin nedeni, bedensel sünnetinizle övünmektir.
Rom 2,21d Rom 3,27+
14 Ama Rabbimiz İsa Mesih'in çarmıhından başka bir şeyle övünmek benden uzak olsun. O çarmıh aracılığıyla dünya benim gözümde çarmıha gerildi; ben de dünyanın gözünde.
6,14 “Çarmıh”, bknz. Gal 3,1, “(dünya için) çarmıha gerilmek”, bknz. Gal 2,19, bedenin (“etin”) ve günahın “dünyası”, bknz. Gal 1,4+; Gal 4,3+;1Ko 1,20;2Ko 4,4;Ef 2,2;Yuh 1,10+.
Gal 3,1 Gal 2,19+
15 Çünkü ne sünnet edilmenin önemi vardır, ne de sünnet edilmemenin. Önemli olan, yeni bir yaratık olmaktır.
Gal 5,6+ 2Ko 5,17+
16 Bu kural uyarınca yaşam yolunda yürüyen herkese ve Tanrı'nın İsraili'ne esenlik ve merhamet yağsın!
6,16 Tanrı’nın İsraili’ne: Bedensel İsrail’in aksine, 1Ko 10,18, gerçek İsrail olan Hristiyan halkı, bknz. Gal 3,29;Rom 9,6-8.
17 Bundan böyle kimse beni tedirgin etmesin. Çünkü İsa'nın yaraları benim bedenime işlenmiştir
6,17 İsa’nın yaraları benim bedenime işlenmiştir: Mesih için çektiği işkencelerin yara izleri, bknz. 2Ko 4,10; 2Ko 6,4-5; 2Ko 11,23-28;Kol 1,24. Pavlus’a göre bu işaretler, bedenin tüm diğer işaretlerinden daha şanlıdır, a. 13-14, bknz. 2Ko 11,18;Flp 3,7.
18 Rabbimiz İsa Mesih'in kayrası ruhunuzla birlikte olsun kardeşlerim. Amin.